Bidang ILMU Maqasid Syariah

بسم الله الرحمن الحيم

Dalam penulisan yang lepas, telah diterangkan secara ringkas berkaitan "Apakah Maqasid Syariah ?" (Boleh lihat di SINI). Apakah pula bidang kajian ilmu Maqasid Syariah?

Allah telah menciptakan alam ini dengan ciptaan yang amat sempurna, kemudian Allah telah menjadikan bumi ini dan mencipta manusia bagi menjadi khalifah di muka bumi. Apabila Allah menjadikan manusia, Dia tidak membiarkan manusia terkontang-kanting, malah Allah telah mengutuskan utusanNya sebagai panduan untuk Manusia. Nabi Muhammad yang merupakan Rasul terkahir merupakan nabi terakhir dan Rasul bagi sekalian alam, Rasulullah telah datang untuk membawa Islam serta memberi panduan dan undang-undang kehidupan untuk umat Islam secara khususnya dan seluruh manusia secara umumnya. 

Undang-undang yang telah dicipta oleh Allah merupakan undang-undang yang terbaik, malah ianya amat sesuai dengan kehidupan manusia sepanjang zaman, dan tidak melebihi kemampuan manusia. Oleh yang demikian aturan yang telah ditetapkan oleh Allah ini terbahagi kepada 3 bahagian, ia juga disebut sebagai Bidang kajian ilmu Maqasid Syariah:

1. Maqasid Al-'Amah مقاصد العامة

Aturan yang pertama ini bermaksud sesuatu perkara yang diambil kira dalam menentukan semua hukum atau sebahagian besar hukum-hukum yang bertujuan menjaga maslahah umum. Undang-undang ini diturunkan dan sesuai kepada seluruh manusia, kerana ianya bertujuan untuk menjaga dan memelihara manusia sejagat. Seperti aturan berkaitan menjaga adab-adab jiran, menjaga keharmonian negara dan sebagainya. 

Bagi memahami perkara ini, ilmu terhadap Maqasi Al-'Amah amat dititikberatkan dalam memahami matlamat dan kehendak syarak yang telah diwahyukan oleh Allah. Keperluan terhadap kepentingan umum ini tidak boleh di pandang remeh kerana Islam amat menjaga keamanan sejagat, dan Islam juga merupakan agama yang menyukai keharmonian. Perkara ini juga telah mewujudkan beberapa kaedah, dan diantara yang terkenal ialah kaedah ad-Dharuriyyat al-Khams , iaitu memelihara agama, jiwa, akal, keturunan dan harta. Kaedah lain juga disebut Raf' al-Haraj, iaitu mengelakkan kesimpitan dan dengan menegakan keadilan sesama manusia, menegeluarkan manusia dari runtunan hawa nafsu dan mengembalikan manusia kepada fitrah.

     2. Maqasid al-Khassah

Satu perkara penting dalam memahami tuntutan syarak ialah dengan mengetahui Maqasid al-Khassah, iaitu perkara yang perkara yang perlu dipandang dalam syariah dalam menentukan sesuatu hukum terhadap sekumpulan atau kelompok-kelompok tertentu, dengan mengetahui perkara-perkara tertentu yang dikhususkan dalam syariat, seperti perbincangan yang khusus dalam perkara berkaitan ibadat, munakahat, jenayat, muamalat. Pengkhususan perkara ini adalah kearah objektif dan tuntutan syariat Islam, seperti contoh tentang keperluan seorang Muslim melakukan solat lima waktu, berpuasa pada bulan Ramadhan, hak-hak dalam urusan muamalat dan lain-lain.


    3. Maqasid al-Juz'iyyah

Maqasid setiap hukum terbahagi kepada hukum wajib, sunnat, haram, makruh, harus, bersyarat, penyebab dan sebagainya. Maqasid Juziyyah pula ialah perkara yang perlu diambil kira dalam tuntutan syarak untuk menentukan hukum-hukum. Seperti kewajipan membayar hutang, sunnat berkahwin, dan lain-lain.

Rujukan:

Al-Madkhal li Dirasati al-Syariah al-Islamiyyah

Maqasid al-Syariah: Hikmah di sebalik pensyariatan